Chinua Achebe

Nijeryalı şair, romancı, akademisyen ve eleştirmen. 16 Kasım 1930’da doğan, tam ismi Albert Chinualumogu Achebe olan yazarın ilk romanı Parçalanma, modern Afrika edebiyatının en çok okunan eseri olarak kabul edilir. Güneydoğu Nijerya’da, Ogidi’nin Igbo kasabasında doğan Achebe başarılı bir öğ renciydi, kazandığı bursla tıp okuyacaktı ancak üniversitede fikrini değiştirdi ve İn giliz edebiyatı üzerine çalıştı. Öykü yazmaya da bu yıllarda başladı. 1953’te Londra Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nden mezun oldu. Annesi ve babası düşünceleri itibariyle geleneksel kültürle Hıristiyan etkilerinin kesiştiği bir noktada duruyor lardı. Bu onda ve kardeşlerinde büyük bir etki bıraktı.

İsmi Chinualumogu’nun anlamı “Tanrı benim adıma savaşsın” demektir ve ilahi koruma ve dayanıklılık için kullanılan bir duadır. 50’li yılların sonlarına doğru yayımlanan ilk romanıyla dünya çapında ünlendi. Kendisi de bir Igbo şefi olan Achebe romanlarında, Igbo yaşam tarzını, Hıristiyanlık etkilerini, sömürge dönemi ve sonrasında yaşanan Batı ile geleneksel Afrika değerlerinin çarpışmasını anlattı. Eserlerinde “sömürgecilerin dili” olarak tanımladığı İngilizceyi kullanışını, bütün Nijerya’da anlaşılmak istediğini söyleyerek savundu. Üslubunda Igbo sözlü edebiyatının etkileri yoğun görülen Achebe romanlarında dolaysız bir anlatım ile halk hikâyelerini, özdeyişleri harmanladı. BBC’de yayıncılık üzerine eğitim gören Achebe sonraki yıllarda kurumun Dış Haberler Yayın Direktörü de oldu. 1980’de Amerika’da bir konferansta, politika, dil ve edebiyatın özgürleştirici potansiyeli konusunda aynı fikirde olduğu siyahi yazar James Baldwin’le tanıştı. Baldwin bu buluşmada, “400 yıl sonra da olsa tekrar karşılaşmamız çok önemliydi,” dedi.

1990’da yaptığı bir kaza sonrasında Achebe’nin omurgası büyük zarar gördü. Belden aşağısı felç olan yazar hayatının kalanında tekerlekli sandalye kullanmak zorunda kaldı. 2007’de ise dünya edebiyatına katkılarından dolay Man Booker Uluslararası Ödülü’ne layık görüldü. 2013’te hayatını kaybetti. Roman, öykü, deneme ve şiir türünde yirmiyi aşkın kitap yazmıştır.